Ik wil mijn geld terug!

Tegenwoordig bijna dagelijks in het nieuws: “Project X van de overheid mislukt na investering van Y-honderd miljoen euro”.

Soms gaat het om projecten, die véél meer hebben gekost dan de bedoeling was, maar die uiteindelijk dan nog afkomen en misschien zelfs ooit in gebruik genomen gaan worden, zoals de Betuwelijn en de HSL Zuid. Andere keren zijn het projecten waarvan iedereen van tevoren zei: “NIET DOEN!”, maar die in alle arrogantie gewoon zijn ingevoerd en die kort na invoering al niet houdbaar meer bleken, zoals de OV-chipkaart, het Electronisch Patiëntendossier (EPD). Weer andere keren gaat het om (IT-) systemen, die gewoonweg niet functioneren, zoals “Basisvoorziening Handhaving (BVH)” van de politie, SPEER van defensie, en who-knows-what-else. En héél af en toe gaat het simpelweg gewoon om (bijna letterlijk) weggegooid geld, zoals het onderzoek naar de kilometerheffing van ‘ons Camieleke’.

De budgetten (en de overschrijdingen daarvan) zijn echt gigantisch. Deze lopen in de honderden miljoenen, of zelfs miljarden. En dat is allemaal belastinggeld. Geld van de burger, geld van jou en mij. En ik wil het terug.

Een paar voorbeelden:

• HSL Zuid: het oorspronkelijke budget was 3,4 miljard, in 2009 bijgesteld naar 6,4 miljard. Zelfs na inflatiecorrectie is dat nog een overschrijding van 55% [1]. Er zijn ook bronnen die zeggen dat de investering in 2010 inmiddels 10 miljard euro was [2]. Met de lage bezettingsgraad van 15% levert dat alleen op het geinvesteerde kapitaal al een verlies van bijna 300 miljoen euro PER JAAR!
• SPEER: totale investering van 499 miljoen euro, als het in 2014 (na 11 jaar) in gebruik genomen wordt [3];
• In 2008 was de OV-chipkaart al goed voor een overschrijding van het oorspronkelijke budget met 100 miljoen euro [4], en het eind is nog lang niet in zicht;
• Het vooronderzoek naar de invoering van de kilometerheffing voor automobilisten heeft 200 miljoen gekost; weggegooid geld volgens sommigen [5];
• Het EPD kost alleen aan coördinatie en architectuur al 30 miljoen (!) euro per jaar [6].

Tjonge, ik probeer me voor te stellen wat ik zou kunnen doen met 30 miljoen euro per jaar, maar het lukt me niet.

Ik vind de manier waarop de overheid met ons belastinggeld omgaat vaak echt stuitend. En de arrogantie waarmee projecten worden doorgedrukt is misselijkmakend. De vraag is alleen: wat doe je eraan? Hoe voorkom je dat ambtenaren zo met ons geld aan de haal gaan? Waarom rollen er nooit koppen, na de zoveelste evaluatie? En ja… het geld is weg, dus hoe krijg je dat ooit terug?

Bah!

[1] http://www.rekenkamer.nl/dsresource?objectid=88999&type=org
[2] http://www.politiekactief.net/artikelen/110202mckinsey.shtml
[3] http://www.automatiseringgids.nl/markt-monitor/nederland/2011/6/defensie-neemt-speer-in-2014-in-gebruik.aspx
[4] http://webwereld.nl/nieuws/53028/kosten-invoering-ov-chipkaart-verdubbeld.html
[5] http://www.nrc.nl/nieuws/2011/03/07/plannen-kilometerheffing-kostten-200-miljoen-geen-resultaat/
[6] http://nl.wikipedia.org/wiki/Elektronisch_pati%C3%ABntendossier#Kritiek